Καραθεοδωρή Κωνσταντίνος [Μαθηματικός (1873-1950)].

«Κύριοι, ζητήσατε να σας απαντήσω σε χίλια δυο πράγματα, αλλά κανένας δεν θέλησε να μάθει ποιος ήταν ο δάσκαλός μου, ποιος μου έδειξε και μου άνοιξε το δρόμο για την ανώτερη μαθηματική επιστήμη, σκέψη και έρευνα. Και, για να μη σας κουράσω, σας το λέω έτσι απλά, χωρίς λεπτομέρειες, ότι μεγάλος μου δάσκαλος ήταν ο αξεπέραστος Έλληνας Κωνσταντίνος Καραθεοδωρής, στον οποίο, εγώ προσωπικά, αλλά και η μαθηματική επιστήμη, η φυσική, η σοφία του αιώνα μας, χρωστάμε τα πάντα».

Άλμπερτ Αϊνστάιν, 1955.

Γεννήθηκε στο Βερολίνο στις 13 Σεπτεμβρίου 1873, όπου ο πατέρας του Στέφανος Καραθεοδωρής ήταν πρεσβευτής της Τουρκίας. Γενέτειρα της οικογενείας Καραθεοδωρή ήταν το παλιό Μποσνοχώρι, του οποίου ζωντανή συνέχεια αποτελεί η Ν. Βύσσα. 

Παρά το γεγονός ότι μεγάλωσε και σπούδασε στο εξωτερικό, η ανατροφή του ήταν ελληνοχριστιανική. Από μικρό παιδί μιλούσε ελληνικά και γαλλικά και προτού συμπληρώσει τα εφηβικά του χρόνια μιλούσε τουρκικά και γερμανικά.

Την περίοδο 1883-85 ο μικρός Κωνσταντίνος πήγε στη Σχολή της Ριβιέρας και του Σαν Ρέμο. Τον επόμενο χρόνο πήγε στο γυμνάσιο Ατενέ Ρουαγιάλ ντ' ιξέλ των Βρυξελλών. Και ήταν εκεί, προσπαθώντας να λύσει ασκήσεις γεωμετρίας, που συνειδητοποίησε την κλίση του στα μαθηματικά. 

Τα δύο συνεχόμενα πρώτα βραβεία που κέρδισε στους ετήσιους διαγωνισμούς μαθηματικών μεταξύ σχολείων πιστοποίησαν απλώς το μεγάλο ταλέντο του. Από το ίδιο γυμνάσιο πήρε και το απολυτήριο του 1891. Στις 18 Οκτωβρίου 1891 γυρνά μια σελίδα στη ζωή του όταν δίνει εξετάσεις και εισέρχεται στη Βελγική Στρατιωτική Σχολή. Το 1895 αποφοίτησε ως αξιωματικός του Μηχανικού και το 1898 ταξίδεψε στην Αίγυπτο ως βοηθός μηχανικός στη Βρετανική Εταιρεία που κατασκεύαζε τα φράγματα του Ασουάν. Εκεί κατάλαβε ότι τα μαθηματικά ασκούσαν επάνω του πολύ μεγάλη γοητεία και ότι η δουλειά του πολιτικού μηχανικού δεν τον ικανοποιούσε. 

Τον Ιούνιο του 1900 πήρε τη μεγάλη απόφαση να γυρίσει στο Βερολίνο για να σπουδάσει μαθηματικά. Οκτώ χρόνια αργότερα, σε ηλικία 35 ετών, παντρεύτηκε στην Κωνσταντινούπολη την 24χρονη τότε Ευφροσύνη, το γένος Καραθεοδωρή, που ήταν (όπως είναι ευνόητο) μακρινή συγγενής του. Μαζί της απέκτησε δύο παιδιά, τη Δέσποινα και τον Στέφανο. 

Ο Κωνσταντίνος Καραθεοδωρή αναδεικνύεται γρήγορα σε κορυφαίο μαθηματικό αποκτώντας σημαίνουσα θέση στην παγκόσμια επιστημονική κοινότητα. Η θέση του αυτή τον έφερε όχι μόνο σε επαφή αλλά και σε στενή επιστημονική συνεργασία με πολλούς σημαντικούς συναδέλφους του, με κυριότερο τον Αλβέρτο Αϊνστάιν, ο οποίος είχε εκδηλώσει δημοσίως τον σεβασμό του και την εκτίμησή του για τον Καραθεοδωρή. 

Ο μεγάλος μαθηματικός χρημάτισε καθηγητής σε τέσσερα γερμανικά πανεπιστήμια καθώς και στο Μετσόβιο Πολυτεχνείο, ενώ ανέλαβε κατ' εντολή του Βενιζέλου να οργανώσει το Πανεπιστήμιο της Ιωνίας στη Σμύρνη, των Αθηνών και της Θεσσαλονίκης. 

Το επιστημονικό έργο του Κωνσταντίνου Καραθεοδωρή δεν περιορίστηκε μόνο στα μαθηματικά αλλά επεκτάθηκε στους τομείς της φυσικής και της αρχαιολογίας. Οι μαθηματικές εργασίες του αναφέρονται στον λογισμό των μεταβολών, στη θεωρία των πραγματικών συναρτήσεων, στη θεωρία των μιγαδικών συναρτήσεων, στις διαφορικές εξισώσεις με μερικές παραγώγους, στη θεωρία των συνόλων και στη διαφορική γεωμετρία. Οι εργασίες του στη φυσική αφορούν τη θερμοδυναμική, τη γεωμετρική οπτική, την οπτική γενικότερα, την ειδική σχετικότητα και τη μηχανική. Οι αρχαιολογικές μελέτες του αναφέρονται σε κατασκευές της αρχαίας Ελλάδας και της αρχαίας Αιγύπτου (σε ναούς, σε πυραμίδες, σε αρδευτικά έργα κτλ.). 

Ο Καραθεοδωρής έγραψε περίπου 232 εργασίες, από τις οποίες δημοσιεύθηκαν οι 165. Όλες οι εργασίες του είναι θεμελιώδεις έρευνες εξαιρετικής εμπνεύσεως, οι οποίες τον αναδεικνύουν ρυμοτόμο της μαθηματικής διανοήσεως. Είναι ο εκπρόσωπος του νέου μαθηματικού πνεύματος του 20ού αιώνα το οποίο χαρακτηριζόταν από την επάνοδο στην κλασική εντέλεια των αρχαίων ελλήνων μαθηματικών. 

Συγχρόνως το ενδιαφέρον του για τη σύγχρονη πολλαπλή πνευματική κίνηση εκδηλώθηκε με συγγραφές και διαλέξεις. Για πολλά χρόνια ήταν συνεκδότης του περιοδικού «Mathematische Annalen», ήταν μέλος της συντακτικής επιτροπής του περιοδικού «Circolo Mathematico di Palermo» και πρόεδρος της συντακτικής επιτροπής της «Encykloradie der Mechanik» (1931-1935). 

Η παγκόσμια μαθηματική κοινότητα θρήνησε την απώλεια του Κωνσταντίνου Καραθεοδωρή στις 2 Φεβρουαρίου 1950. Μαζί της θρήνησε και ο πνευματικός κόσμος της Ελλάδας και της Γερμανίας αφού και οι δύο τον θεωρούσαν τον καλύτερο εκπρόσωπό τους.