Τονωτικές ουσίες: Από τον καφέ και τη ζάχαρη, στα σύγχρονα ναρκωτικά

Την ιστορία του ο άνθρωπος πάνω στη Γη την γράφει με αίμα και κρασί. Με αίμα στη διάρκεια της μάχης, με κρασί πριν και μετά από αυτή. Ο άνθρωπος διαφέρει από τ’ άλλα ζώα σε κάτι μοναδικό. Έχει συνείδηση της ύπαρξής του. Καταλαβαίνει τη ζωή και νιώθει τις χαρές και τις λύπες της. Αυτή είναι και μία από τις βασικές αιτίες που οι άνθρωποι συνηθίζουν διάφορες εθιστικές ουσίες.

Ουσίες, που άλλοτε αυξάνουν την ένταση και τις στιγμές της χαράς και άλλοτε σβήνουν τον συναισθηματικό πόνο μέσω της καταστολής. Κάπως έτσι συνήθισαν το χασίς και το όπιο στην Ανατολή, τον καπνό στην Αμερική και το κρασί στην Ευρώπη. Σήμερα, οι άνθρωποι, αναζητούν με την ίδια αγωνία την ευχαρίστηση σε μεγαλύτερη ποικιλία ουσιών, από τον καφέ και τη ζάχαρη μέχρι τα διάφορα σύγχρονα ναρκωτικά.  

Είναι χαρακτηριστικό ότι το 25% των ανθρώπων που πάσχουν από κάποια πραγματική ασθένεια πιστεύουν σε εικονικά φάρμακα και το σπουδαιότερο, ομολογούν βελτίωση. Τα εικονικά φάρμακα είναι στη πραγματικότητα ανενεργές ουσίες (π.χ. αλεύρι καλυμμένο με ζάχαρη), που χορηγούνται για να μετρηθεί η αντίδραση του ατόμου σε κάποια πάθηση. Τα εικονικά αυτά φάρμακα είναι διεθνώς γνωστά με τον όρο PLACEBO. Επίσης, το 45% των ψυχικά αρρώστων δείχνουν θετική ανταπόκριση σε PLACEBO φάρμακα. Πράγμα που αποδεικνύει, ότι ένας μεγάλος αριθμός θεραπειών είναι καθαρά ψυχολογικό θέμα. Οι μηχανισμοί που μας κρατούν στη ζωή συνεχίζουν πάντα να δρουν και μπορούν να επαναφέρουν τα πράγματα σε φυσιολογικά επίπεδα. Αν περιμένουμε λίγο τις δυνάμεις της φύσης να δράσουν, μπορούμε να έχουμε στις περισσότερες των περιπτώσεων, αυτοθεραπεία. 

Παράδειγμα εικονικών φαρμάκων είναι τα διεγερτικά. Ουσίες στις οποίες οι άνθρωποι ελπίζουν να βρούν σωματική δύναμη, ψυχικό σθένος, σεξουαλική τόνωση. Είναι ιατρικά ξεκάθαρο πως ψυχοτονωτικές ουσίες στη πραγματικότητα δεν υπάρχουν. Σε διεγερτικά καταλήγουν συνήθως άτομα που εκ των πραγμάτων κινούνται σε συναγωνιστικό ή ανταγωνιστικό χώρο. Καλλιτέχνες, πολιτικοί, επιχειρηματίες, όργανα της τάξης κλπ. Η απόδοσή τους όμως δεν μεγαλώνει διότι: α) Την ώρα της παράστασης, της ομιλίας, ή της νυχτερινής υπηρεσίας, έχουν ανάγκη από πνευματική συγκέντρωση. Η πνευματική όμως απόδοση κάτω από την επίδραση διεγερτικών είναι μειωμένη. Ότι δηλαδή κερδίζουν σε ποσότητα, το χάνουν σε ποιότητα ιδεών και αποφάσεων. β) Η διατήρηση της πλαστής ενεργητικότητας είναι περιορισμένη. Αν η παράσταση ή η ομιλία καθυστερήσει, η απόδοση πέφτει κατακόρυφα. γ) Η επανειλημμένη λήψη δημιουργεί μειωμένη σωματική ανταπόκριση και ψυχική εξάρτηση. Τα ίδια περίπου αποτελέσματα έχει και η χρήση αγχολυτικών και ηρεμιστικών.  

Η ανθρωπότητα όμως πάντα είχε ανάγκη από ουσίες. Πριν από χιλιάδες χρόνια οι φυλές των Αρείων αναζητώντας εύφορες πεδιάδες κατέβηκαν στη Μεσόγειο. Μαζί τους έφεραν και διάφορα φυτά που έμοιαζαν με μανιτάρια. Έπιναν το χυμό τους, έτρωγαν το καρπό τους, έκαναν κέφι όπως εμείς όταν πίνουμε κρασί. Λέγεται μάλιστα, ότι ορισμένοι πίστευαν πως η κατανάλωση των φυτών αυτών τους έδιδε τη δυνατότητα επικοινωνίας με το Θεό. Εκείνα τα χρόνια το αμπέλι ήταν αυτοφυές μόνο στο Νότο. Οι φυλές αυτές ήταν Βόρειες. Οι δικές τους ποικιλίες όμως δεν διαδόθηκαν στο Νότο, κυρίως λόγω κλίματος και εδάφους.  

Με τα χρόνια οι φυλές έγιναν κοινωνίες, αλλά οι άνθρωποι εξακολουθούσαν να συγκεντρώνονται σε παρέες για να συζητήσουν και να χορέψουν. Η χρήση κάποιας ευφραντικής ουσίας στις συγκεντρώσεις αυτές, φαίνεται πως ήταν πάντα απαραίτητη. Η ουσία που τελικά ξεχώρισε στη φυσική αυτή επιλογή των ανθρώπων στη διάρκεια των αιώνων, είναι το αλκοόλ. Το αλκοόλ είναι και αυτό φαρμακευτική ουσία, με θέλγητρα, που μπορούν εύκολα να δικαιολογήσουν την χιλιετηρίδων καριέρα του πάνω στη Γη.  Είναι η πρώτη αγχολυτική ουσία που παρήγαγε η ανθρωπότητα. Ανακουφίζει από την αγωνία, αλλά δεν υπάρχει ανθρώπινο κύτταρο ανθεκτικό μπροστά του. Έχει πολλές ανεπιθύμητες παρενέργειες, οι οποίες υπό προϋποθέσεις, μπορεί να είναι ακόμη και θανατηφόρες. 

Κοινωνικά, το αλκοόλ πριμοδοτήθηκε από τους ηγέτες όλων των κοινωνιών. Είναι, ότι η σημαία στο μάτι, ότι το εμβατήριο στο αυτί, ότι η ιδέα στην ψυχή. Μετασχηματίζει το μπουλούκι σε στρατό.  Αρχηγοί θρησκευτικών ομάδων χρησιμοποίησαν το κρασί για να συνενώσουν τους οπαδούς τους. Πολλές θρησκείες το συμπεριελάμβαναν στο τελετουργικό τους, πλην της ισλαμικής. Ήταν το δόγμα που δημιουργήθηκε μετά το χριστιανισμό. Έπρεπε λοιπόν να δημιουργήσει μερικά ΑΝΤΙ, για να ξεχωρίσει από την άλλη θρησκεία. Απαγόρευσε το κρασί, δεν αφόρισε το χασίς. Ίσως γιατί είχε επίγνωση των αδυναμιών της ανθρώπινης φύσης.  

Το αλκοόλ όπως και ο καπνός είναι ουσίες που δημιουργούν εθισμό και αποδεδειγμένα προκαλούν χιλιάδες θανάτους καθημερινά. Τα προβλήματα που προκαλεί το αλκοόλ έχουν τυραννήσει τον άνθρωπο όσο καιρό η ιστορία καταγράφει τη συμπεριφορά του. Είναι ουτοπία να πιστεύουμε πως αυτά τα προβλήματα θα εκλείψουν. Οι φαρμακευτικές αυτές ουσίες παράγονται εύκολα, μεταφέρονται φθηνά, πουλιούνται μαζικά, στηρίζουν κυβερνήσεις με το φόρο που αποδίδουν, ακόμα και αυτές που είναι υπερήφανες επειδή προσφέρουν δωρεάν ιατροφαρμακευτική περίθαλψη στους πολίτες που αντιμετωπίζουν προβλήματα υγείας εξαιτίας της κατάχρησης. Παρόλα αυτά πουλιούνται νόμιμα, ελεύθερα και απεριόριστα. Κι αυτό γιατί οι κοινωνίες δεν έχουν ακόμα αποφασίσει αν πρόκειται να ζήσουν χωρίς αυτές ή να πεθάνουν από αυτές.